Simon Mondzain (1888 Chełm – 1979 Paryż)

W młodości uczył się w chederze i pracował jako retuszer fotografii. edukację artystyczną rozpoczął w Warszawie u Kazimierza Stabrowskiego, następnie w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pod okiem Józefa Pankiewicza. Tam też zaprzyjaźnił się z Mojżeszem Kislingiem. W 1912 roku zamieszkał w Paryżu, gdzie podczas wielu godzin spędzonych w Luwrze studiował dzieła dawnych mistrzów. Oprócz kontaktów z polskimi artystami malarz nawiązał znajomości z fowistami: André Derainem, Maurice’em de Vlaminckiem, a następnie z kręgiem kubistów: Pablem Picassem, Georges’em Brakiem i Guillaume’em Apollinaire’em. W 1913 roku debiutował w Paryżu na Salonie Niezależnych. W pracach o charakterze symbolicznym i alegorycznym często podejmował tematykę egzystencjalną i religijną. Niektóre z jego późniejszych dzieł, jak Duch zła, nawiązują do tradycji włoskiego renesansu. Mondzain odbywał częste podróże do Bretanii, podczas jednej z nich poznał Władysława Ślewińskiego. Tam malował pejzaże i sceny rodzajowe. W czasie I wojny światowej dobrowolnie wstąpił do Legii Cudzoziemskiej, a następnie do Armii Polskiej generała Hallera, nie rezygnując jednak z twórczości artystycznej. Skończywszy służbę, wystawiał swoje obrazy i rysunki między innymi w The Art Club of Chicago, a także w innych prestiżowych galeriach i na salonach. W latach dwudziestych artysta otrzymał francuskie obywatelstwo. Po wojnie pejzaże Mondzaina zyskały spokojniejszą, rozjaśnioną paletę barwną, ujawniając inspiracje sztuką Paula Cézanne’a. W 1925 roku Mondzain odwiedził po raz pierwszy północną część Afryki. Później przez wiele lat mieszkał w Algierii, malując lokalne krajobrazy i ludzi. Podczas II wojny światowej kierował Domem Polskim w Algierze i angażował się w pomoc polskim żołnierzom. W wyniku wojen algierskich wrócił do Paryża. W późnym etapie twórczości lubił powracać do tematów z okresu międzywojennego.

Wystawy indywidualne – wybór:

  • 1923: Galerie E. Druet, Paryż
  • 1926: Galerie Hodebert, Paryż
  • 1937: Galerie de l’Élysée, Paryż

Literatura:

  • Jean Guehenno, Simon Mondzain, Paris 1919.
  • André Salmon, Exposition Simon Mondzain, katalog wystawy, Galeries Druet, Paris 1923.
  •  Charles Kunstler, Simon Mondzain, Paria 1948.
  • Mondzain et ses amis, katalog wystawy, Besanc̜on : Musée des Beaux-Arts, 1978.
  • Mondzain, katalog wystawy, Aix-en-Provence : Musée Granet, 1983.